Franchisenemers, houd rekening met enkele aandachtspunten bij het onderhandelen van een franchiseovereenkomst

VOORWERP VAN DE OVEREENKOMST

In de eerste plaats dient er voldoende duidelijkheid te bestaan over het voorwerp van de overeenkomst (lees: het doel dat de partijen voor ogen hebben), namelijk het realiseren van de franchiseformule. De franchisenemer krijgt een recht van de franchisegever om een commerciële formule betreffende een product of dienst te exploiteren. Deze commerciële formule neemt doorgaans de vorm aan van een gemeenschappelijk uithangbord, een gemeenschappelijke handelsnaam/merknaam, een overdracht van knowhow en commerciële of technische bijstand vanwege de franchisegever.

Daarom is het van belang om voldoende garanties in te bouwen zowel wat betreft het gebruik van de (intellectuele eigendoms)rechten verbonden aan de formule, in het bijzonder in het territorium van de vestiging van de franchisenemer, als de verplichtingen van de franchisegever om de overdracht van knowhow en het verschaffen van bijstand in de praktijk te kunnen bewerkstelligen.

Concreet kan u als franchisenemer vragen aan de franchisegever om een uittreksel van de merkregistratie (of andere intellectuele eigendomsrechten) toe te voegen aan de overeenkomst. Daarnaast dient er specifiek bedongen te worden dat de franchisegever zich verbindt om te voorzien in voldoende opleidingen, training, reclame, marketing en andere initiatieven teneinde te voldoen aan zijn bijstandsverplichting.

DUUR EN BEËINDIGINGSMOGELIJKHEDEN

Verder is een duidelijke omschrijving van de duur van de overeenkomst van belang. Hieronder valt zowel de oorspronkelijke duurtijd en bijhorende einddatum, maar ook de mogelijkheden tot hernieuwing van de overeenkomst. Indien er bepaalde voorwaarden verbonden zijn aan deze hernieuwing, dan dienen deze bij voorkeur reeds in de overeenkomst vastgelegd te zijn.

Daarnaast is het aangewezen om de duur van de franchiseovereenkomst te koppelen aan de duur van de concessie- of huurovereenkomst die (desgevallend) met de eigenaar van de vestiging (winkel, pand, locatie, …) werd gesloten.

Wat de beëindigingsmogelijkheden betreft, kan het interessant zijn om een recht op voortijdige beëindiging van de overeenkomst te voorzien ten gunste van de franchisenemer, zonder kosten noch schadevergoeding, in het geval de concessie- of huurovereenkomst met betrekking tot de vestiging – om eender welke reden – zou eindigen en/of in het geval van niet-winstgevende resultaten.

Indien er een opzegvergoeding en/of opzegtermijn overeengekomen wordt, zorg dan verder dat beide partijen deze moeten respecteren en vermijd beëindigingsclausules met onmiddellijke werking ten gunste van de franchisegever. Indien de overeenkomst de mogelijkheid voorziet om deze te beëindigen op grond van een contractuele wanprestatie van de franchisenemer, dan moet dit onderworpen zijn aan een voorafgaandelijke schriftelijke kennisgeving van de franchisegever, inclusief een motivering van de oorzaak van de beëindiging en een respijttermijn voor de franchisenemer om zijn fout te herstellen.

EXCLUSIVITEIT EN NON-CONCURRENTIE

In een franchiseovereenkomst is er doorgaans sprake van enerzijds de vestiging, zijnde het gebouw of het lokaal waarbinnen de franchisenemer zijn franchiseonderneming exploiteert, en het territorium, zijnde het gebied waarbinnen de franchisenemer de vestiging exploiteert. Tracht steeds overeen te komen dat de franchisegever gedurende de looptijd van de overeenkomst exclusiviteit verschaft aan de franchisenemer om het merk van de franchisegever te gebruiken in het territorium.

Vermijd bedingen waarin u als franchisenemer, zowel gedurende de looptijd van de overeenkomst als na de beëindiging ervan, verhinderd wordt om (gelijkaardige) handelsactiviteiten uit te oefenen binnen het territorium. Indien er toch een niet-concurrentiebeding wordt opgenomen in de franchiseovereenkomst, zorg er dan zeker voor dat de niet-concurrentieverplichting is begrensd in tijd en ruimte.

FINANCIËLE BEPALINGEN

Doorgaans dienen franchisenemers enerzijds een eenmalige instapvergoeding te betalen en anderzijds een maandelijkse of jaarlijkse franchisevergoeding.

Indien de franchisevergoeding variabel is en berekend wordt op basis van een percentage van de totale inkomsten van een bepaalde vestiging, dan dient u erop toe te zien dat de overeenkomst een duidelijke definitie bevat van het begrip Omzet. Dit zal immers de basis vormen voor de berekening van de franchisevergoeding. Vermijd bovendien bedingen die de franchisenemer verplichten een minimum jaaromzet te realiseren. Indien dergelijk beding toch wordt voorzien, tracht dan zoveel als mogelijk de gevolgen voor het niet behalen van de minimumomzet in te perken.

Tot slot kan de franchisegever nog andere kosten aanrekenen, zoals bijvoorbeeld kosten voor publiciteit, verdere ontwikkeling van de formule enzovoort en/of verwachten dat de franchisenemer na verloop van tijd herinvesteringen verricht in de inrichting van de vestiging. Het is van belang deze elementen goed te verduidelijken in de overeenkomst, alsook hun berekeningsbasis. Wat de herinvesteringen betreft, voorziet u in de overeenkomst best een recht op terugbetaling van de gedane investeringen in het geval deze nog niet zijn afgeschreven op de einddatum van de overeenkomst.

BESLUIT

Een franchiseovereenkomst vormt de basis van de (meestal langdurige) samenwerking tussen de franchisegever en de franchisenemer. Waakzaamheid is geboden bij het onderhandelen en aangaan van dergelijke overeenkomst.

Wees u er als franchisenemer van bewust dat u zich in een onderhandelingspositie bevindt en tactisch kan te werk gaan in de precontractuele fase. Er valt meer te onderhandelen dan u denkt.

Het is zeker aangewezen om u als franchisenemer op voorhand te laten adviseren zodat de rechten en verplichtingen die uiteindelijk bedongen worden in de overeenkomst, in evenwicht zijn en het voor u niet alleen haalbaar, maar ook economisch interessant is om bij te dragen aan het franchisemodel van de franchisegever.

Charles Claeys en Eva Van Severen

Advocaten Monard Law (Juridische Raadgever van Franchise.be)